ΟΔΗΓΟΣ ΣΕΛΙΔΑΣ. ΞΕΚΙΝΑΣ ΕΔΩ!

ΟΔΗΓΟΣ ΣΕΛΙΔΑΣ. ΞΕΚΙΝΑΣ ΕΔΩ

17 Απριλίου 2016

Ο απόλυτος οδηγός σχεδιασμού ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ. Μάθε πως σε 9 λεπτά. [ΔΩΡΕΑΝ]



***Τα θέματα που αναλύονται προκύπτουν απο προσωπική εμπειρία και έρευνα, μόνο για σκοπούς ψυχαγωγίας και συζήτησης. Πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό σας πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα διατροφής ή άσκησης. ***

Περιεχόμενα
Πρόλογος
Περίληψη
Μέρος 1ο: Έλεγχος βάρους με έλεγχο θερμίδων.
Μέρος 2ο: Μακροθρεπτικά στοιχεία.
Μέρος 3ο: Ποιες τροφές δίνουν τι.
Μέρος 4ο: Πόσα γεύματα πρέπει να τρώω τη μέρα;
Μέρος 5ο: Συμπληρώματα διατροφής. Πόσο
χρήσιμα είναι;
Μέρος 6ο: Μερικά συχνότατα λάθη διατροφής.
Μέρος 7ο: Επιπλέον πληροφορίες διατροφικής γνώσης.
Μέρος 8ο: Επίλογος.

Προλογος
Στο σημερινό άρθρο/ μίνι σεμινάριο  θα προσπαθήσω να σας περιγράψω τα βήματα και τις μεθόδους ώστε να σχεδιάζετε μόνοι σας μια διατροφή για αδυνάτισμα, ή στεγνό όγκο ή διατήρηση βάρους για τον εαυτό σας ή κάποιον άλλον που τη χρειάζεται.
Πριν ξεκινήσουμε, υπενθυμιζω το αυτονόητο. Οι έμπειροι, διαβασμένοι διατροφολόγοι είναι εξειδικευμένοι στο επάγγελμά τους και μπορούν να λύσουν προχωρημένα θέματα υγείας σε πολλούς ασθενείς που τους χρειάζονται. Το να γνωρίζουμε όμως βασικές έννοιες διατροφολογίας, νομίζω είναι κάτι πολύ εύκολο, χρήσιμο που θα έπρεπε να μας διδάσκει το σχολείο. Εχω πει επανειλημμένα οτι θεωρώ έγκλημα τελειώνοντας ένας μαθητής το σχολείο να μην έχει στοιχειώδεις γνώσεις διατροφής. Ιδίως όταν η παχυσαρκία μαστίζει τη χώρα και τα προβλήματα υγείας που αυτή γεννά, οδηγούν πολλούς συμπολίτες μας στο κρεβάτι του νοσοκομείου, δυσχεραίνοντας έτσι την ποιότητα ζωής τους και φουσκώνοντας το κόστος του εθνικού συστήματος υγείας. Βάζω μια άνω τελεία εδώ και ξεκινάω...

Το άρθρο είναι σχετικά μεγάλο, οπότε οι βιαστικοί μου αναγνώστες νομίζω θα εκτιμήσουν την περίληψή του σε μερικές γραμμές:
Περίληψη
Για να χάνει ή να παίρνει κανείς βάρος ελεγχόμενα, οφείλει να ελέγχει την ενέργεια που μπαίνει στο σώμα του από το φαγητό, δηλαδή τις θερμίδες.
Θερμίδες για διατήρηση βάρους = 30 * κιλά μας.
Θερμίδες για σχετικά γρήγορο αδυνάτισμα = 20 * κιλά μας.
Θερμίδες για αύξηση μυϊκού βάρους (διατροφή στεγνού όγκου) = 33* κιλά μας
Θερμίδες για αύξηση βάρους με λίπος = 40 * κιλά μας ή και παραπάνω.

Οι θερμίδες υπολογίζονται από κάποια θρεπτικά στοιχεία που και αυτά πρέπει να τα ελέγχουμε
 (ολα αφορούν γραμμάρια ανα ημέρα):
Διατροφική πρωτεΐνη = κιλά μας * 2 . Πάντοτε σταθερή
Υδατάνθρακες για αδυνάτισμα = κιλά μας *1,5 ως 3
Λιπαρά για αδυνάτισμα = κιλά μας * 0,5
Αν δεν σε ενδιαφέρει το αδυνάτισμα...
Υδατάνθρακες για διατήρηση βάρους ή στεγνό όγκο = κιλά μας *3 ως 5
Λιπαρά για διατήρηση βάρους ή στεγνό όγκο = κιλά μας * 0,5 ως 1

Κάθε 1 γρ πρωτεϊνης δίνει 4 θερμίδες, 1 γρ υδατάνθρακα δινει και αυτο 4 θερμίδες, ενώ 1 γρ λιπαρών δίνει 9 θερμίδες.

Οι προσωπικοί μου κανόνες σχεδιασμού βάσης διατροφής:
-Τουλάχιστον 3-4 λίτρα νερό καθημερινά, με τουλάχιστον μισό λίτρο την πρώτη μισή ώρα μετά το ξύπνημα. Εύκολο να το θυμάσαι.
-Τουλάχιστον μισό κιλό πράσινα λαχανικά τη μέρα. Εναλλακτικά 600γρ όσπρια ζυγισμένα έτοιμα και εντελώς πηχτά (σχεδόν μισό πακέτο δηλαδή, πχ μισή κατσαρόλα).
-Μεγάλη ποσότητα διατροφικής πρωτεϊνης πχ κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, θαλασσινά, γιαούρτι 2% κλπ.
Απο κει και πέρα συμπληρώνεις με την παρακάτω σειρά μέχρι να συμπληρώσεις τους στόχους θρεπτικών στοιχείων σου για την ημέρα:
-Περισσότερα λαχανικά ή όσπρια, φρούτα, ελαιόλαδο ή ξηρούς καρπούς (προσοχή!), σιτηρά, και ό,τι άλλο "χωράει" στις θερμίδες που δικαιούσαι στη μέρα.

Για να μάθεις ακριβώς τι σου προσφέρει η κάθε τροφή, κάνεις το εξής.

Στο Google, γράφεις στα αγγλικά την τροφή που σε ενδιαφέρει και δίπλα τις λέξεις nutrition data.
Πχ chicken nutrition data, banana nutrition data, eggs nutrition data, yogurt 2% nutrition data, beans nutrition data, spaggheti nutrition data κλπ κλπ κλπ.

Αφού αποφασίσεις το σύνολο της διατροφής σου για μια ημέρα, πρέπει να το χωρίσεις σε γεύματα. Το πόσο συχνά τρώς και πόσα γεύματα κάνεις έχει πολύ μικρή σημασία. Χώρισε το σύνολο ημέρας σου σε:

- Πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό.
- Ή σε μεσημεριανό και βραδινό μόνο, χωρίς πρωινό. (Μέθοδος διαλειμματικής νηστείας που προτείνω).

Όσο για τα συμπληρώματα διατροφής, όσα και όποια και να επιλέξεις θα σου δώσουν το πολύ ένα 10% προβάδισμα. Δεν είναι απαραίτητα, ούτε κάνουν τη διαφορά.

Για να αποφύγεις μερικά απο τα σημαντικότερα λάθη διατροφής, διάβασε το "Μέρος 6ο: Μερικά συχνότατα λάθη διατροφής" προς το τέλος του άρθρου.
Τέλος περίληψης. Αρχή κανονικού άρθρου.
Ξεκινάμε...

Μέρος 1ο: Έλεγχος βάρους με έλεγχο θερμίδων.
Όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, έτσι και ο άνθρωπος για να λειτουργήσει και να συνεχίσει να ζει χρειάζεται ενέργεια. Υπάρχουν 2 μορφές ενέργειας. Η εξωτερική (φαγητό) και η εσωτερική (το αποθηκευμένο λίπος). 
Όταν η ενέργεια που μπαίνει στο σώμα μας απο το φαγητό είναι περισσότερη απ' όση χρειαζόμαστε, το σώμα την αποθηκεύει ως λίπος για το μέλλον. Ετσι "παχαίνεις".
Οταν η ενέργεια του φαγητού δεν αρκεί για να καλύψει τις καθημερινές απαιτήσεις του σώματος, το σώμα καίει την αποθηκευμένη ενέργεια, την εσωτερική, το λίπος. Ετσι "αδυνατίζεις".
Eνας τρόπος που οι άνθρωποι μετράμε την ενέργεια είναι οι θερμίδες. Ο μοναδικός τρόπος για να χάσει κάποιος κιλά άρα, είναι να τρώει λιγότερες θερμίδες -δηλαδή ενέργεια- απ' όσες χρειάζεται το σώμα του για να διατηρεί το βάρος του. 
Αυτή η κατάσταση λέγεται θερμιδικό έλλειμμα. Υπάρχει δηλαδή στο σώμα "έλλειψη ενέργειας" και την ενέργεια που του λείπει τη "βρίσκει" καίγοντας το αποθηκευμένο λίπος. Το λίπος έτσι χάνεται και το βάρος μας μειώνεται. Το σώμα μας αποκτά πιο γραμμωμένη, στεγνή, μυϊκή, αθλητική, συμμετρική εμφάνιση. Για να συμβούν αυτά με ελεγχόμενο και όχι τυχαίο τρόπο πρέπει να γνωρίζουμε κάποιους βασικούς αριθμούς απο την επιστήμη της διατροφολογίας.

Θερμίδες για διατήρηση βάρους = 30 * κιλά μας.

Θερμίδες για σχετικά γρήγορο αδυνάτισμα = 20 * κιλά μας.
Θερμίδες για αύξηση μυϊκού βάρους (διατροφή στεγνού όγκου) =  33* κιλά μας
Θερμίδες για άυξηση βάρους με λίπος = 40 * κιλά μας ή και παραπάνω.

Οι αριθμοί αυτοί είναι προσεγγιστικοί. Για περισσότερη ακρίβεια, πρέπει να ελέγχουμε διεξοδικά τις καύσεις που κάνουμε στην ημέρα (στη δουλειά, στο περπάτημα, στην προπόνηση) και να χρησιμοποιήσουμε συγκεκριμένες φόρμουλες/τύπους διατροφολογίας. Κατα τη γνώμη μου, στην παρούσα φάση αυτά μόνο συγχυση θα προκαλέσουν.


Μέρος 2ο: Μακροθρεπτικά στοιχεία.
Περα απο τις θερμίδες, υπάρχουν κάποια θρεπτικά στοιχεία που και αυτά πρέπει να τα ελέγχουμε μιας και καθορίζουν πολλές λειτουργίες του σώματος (ολα αφορούν γραμμάρια ανα ημέρα):

Διατροφική πρωτεϊνη = κιλά μας * 2 . Πάντοτε σταθερή
Υδατάνθρακες για αδυνάτισμα = κιλά μας *1,5 ως 3
Λιπαρά για αδυνάτισμα = κιλά μας * 0,5

Αν δεν σε ενδιαφέρει το αδυνάτισμα...

Υδατάνθρακες για διατήρηση βάρους ή στεγνό όγκο = κιλά μας *3 ως 5
Λιπαρά για διατήρηση βάρους ή στεγνό όγκο = κιλά μας * 0,5 ως 1

Και εδώ οι αριθμοί είναι προσεγγιστικοί με πολλούς συνδυασμούς και τρόπους υπολογισμού. Οι ποσότητες αυτές όμως δύσκολα θα σε απογοητεύσουν. Καποιος που κάνει καθιστική ζωή ή απλα 1 προπόνηση τη μέρα θα παίζει προς τις χαμηλές ποσότητες κάθε στοιχείου, ενώ κάποιος που δουλεύει πχ σερβιτόρος ή οικοδομή, ή κάνει πρωταθλητισμό και πολύ αερόβιο, θα προτιμήσει τις μεγαλύτερες ποσότητες.


Όσα είπαμε παραπάνω συνδέονται άμεσα, αφου οι θερμίδες προκύπτουν απο τα θρεπτικά στοιχεία αυτά ως εξης:

1 γρ πρωτεϊνης δίνει 4 θερμίδες.
1 γρ υδατάνθρακα δινει και αυτο 4 θερμίδες.
1 γρ λιπαρών δίνει 9 θερμίδες.

Μάθαμε μέχρι στιγμής λοιπόν πως για να ελέγχουμε με μεγάλη ακρίβεια το βάρος μας, πρέπει να έχουμε στο νου μας 4 αριθμούς. Τις θερμίδες οι οποίες προέρχονται με κάποιες μαθηματικές πράξεις απο τα 3 στοιχεία, την διατροφική πρωτεϊνη, τους υδατάνθρακες και τα λιπαρά.


Ενα παράδειγμα για όσους ίσως μπερδεύτηκαν.

Εχουμε άτομο 80 κιλών που θέλει να χάσει μερικά κιλά λίπους. Πρέπει να τρώει:
Διατροφική πρωτεϊνη = 80* 2= 160 γρ τη μέρα
Υδατάνθρακα = 80 * 1,5 = 120 γρ τη μέρα
Λιπαρά = 80 * 0,5 = 40 γρ τη μέρα
Αυτά αν τα βάλουμε κάτω και τα μετατρέψουμε σε θερμίδες δίνουν:
160*4  + 120*4  + 40 *9    = 640 + 480 + 360 = 1480 θερμίδες τη μέρα.
Ο αριθμός αυτός βλέπουμε ότι είναι πολύ κοντινός στο  80*20 = 1600 που είπαμε παραπάνω και είναι εύκολο να το θυμόμαστε ως σύνολο θερμίδων/στόχο ημέρας.

Οι συνδυασμοί θερμίδων/ θρεπτικών είναι αμέτρητοι. Μπορούμε να πετύχουμε στέγνωμα/ αδυνάτισμα ή όγκο με πολλές επιλογές. Μπορούμε επίσης να επιλέξουμε πόσο γρήγορα θέλουμε να αδυνατίζουμε. Αν κάποιος βιάζεται να χάσει κιλά, θα επιλέγει τους πιο μικρούς αριθμούς. Αν κάποιος είναι πιο χαλαρός και δε θελει να περιορίζεται τόσο θα επιλέγει τους πιο μεγάλους.


Μέχρι στιγμής αυτή είναι η θεωρία που χρειάζεται να ξέρουμε. Τί γίνεται όμως όταν κάποιος ξεφύγει απο τους αριθμούς αυτούς; Πως θα ξέρουμε κάθε φαγητό πόσες θερμίδες δίνει; Ποσα γεύματα πρέπει να τρώω τη μέρα;

Αυτές τις απορίες θα λύσουμε στη συνέχεια του άρθρου.

Μέρος 3ο: Ποιές τροφές δίνουν τι.

Στο σημείο αυτό ξέρουμε τους 4 αριθμούς που θα μας οδηγήσουν στο αδυνάτισμα ή στην αύξηση των μυϊκών κιλών μας. Η επόμενη απορία που θα έπρεπε να έρθει είναι το ΠΟΥ θα βρούμε αυτά τα θρεπτικά στοιχεία. Μα φυσικά απο το φαγητό, την ημερήσια μας διατροφή δηλαδή. Κάθε συγκεκριμένη τροφή δίνει κάποια συγκεκριμένα στοιχεία και άρα θερμίδες. Πρόκειται για τα ταμπελάκια που συχνά βλέπουμε στα τρόφιμα και κακώς οι περισσότεροι δε δίνουμε σημασία. Απλά ανοίγοντας το ψυγείο θα βρεις πάρα πολλά τρόφιμα με το ταμπελάκι θρεπτικών στοιχείων. Μπορείς να παίξεις και να προσπαθήσεις να "μαντέψεις" πως ήρθαν οι θερμίδες ανα 100γρ που λέει πάνω μέσω των θρεπτικών στοιχείων στο περίπου.
Κάποιος που θέλει άρα να γίνει master της διατροφής του πρέπει να κάτσει και να μάθει όλες τις τροφές και τι θρεπτικά στοιχεία (και άρα θερμίδες) σου δίνουν για κάθε 100γρ που τρως. Ζυγίζεις έπειτα με μια ζυγαριά κουζίνας το φαγητό που έφαγες, ή έστω με το μάτι και έχοντας τη γνώση αυτή ξέρεις ακριβώς ποσες θερμίδες πήρες. Τις αθροίζεις στο τέλος της ημέρας με βάση τους αριθμούς-στόχους σου για την ημέρα και ξέρεις ακριβώς πως τα κατάφερες.

Έχοντας εξηγήσει αυτές τις μεθόδους, αυτή την τέχνη σε εκατοντάδες φίλους/ μαθητές και αθλητές μου, ξέρω οτι οι περισσότεροι στο σημείο αυτό θα έχουν ήδη πονοκεφαλιάσει. Οι πραγματικά πειθαρχημένοι όμως κατανοούν ότι οι πληροφορίες αυτές είναι ότι πιο χρήσιμο μπορείς να μάθεις, ένα πολύτιμο εργαλείο.

Θέλω κατά κάποιο τρόπο να βλέπουμε όλοι αυτό το διατροφικό παιχνίδι σαν "πόντους". Κάθε τροφή σου δίνει κάποιους συγκεκριμένου είδους πόντους. Αν όμως τους υπερβείς κατα πολύ, θα αποθηκευτούν ως λίπος, αφου όπως είπαμε και πριν είναι περιττή ενέργεια για το σώμα μας. Αν δεν καταφέρεις να τους συμπληρώσεις, τότε θα χάνεις λίπος πιο γρήγορα απ' όσο υπολόγιζες. Ομως αν συγκεκριμένα σου λείπει πολλή διατροφική πρωτεϊνη, τότε πιθανόν να χάσεις και μυϊκή μάζα, κάτι που δε θέλουμε σε καμία περίπτωση. Πιο αναλυτικά στη συνέχεια, στο "Μέρος 6ο: Μερικά συχνότατα λάθη διατροφής". Προς το παρόν θέλω να κρατήσουμε τη λογική.
Τρώω τις τροφές εκείνες που μου δίνουν τα θρεπτικά στοιχεία που θέλω και άρα τις θερμίδες που θέλει ο στόχος μου, ενώ παράλληλα πρέπει να χορταίνω και να ικανοποιούμαι ψυχολογικά.

Ειναι πολύ χρήσιμο να κατηγοριοποιήσουμε κάποιες τροφές, να τις χωρέσουμε σε γενικές ομάδες. Να σταματήσουμε να βλέπουμε δηλαδή το φαγητό ως καλό και κακό. Και να μπούμε λίγο στη φιλοσοφία των αριθμών. Σε πολύ γενικές γραμμές έχουμε:


Καθαρή (στεγνή) διατροφική πρωτεϊνη: "ΚΚΨ-ΓΓΑ" που λέω συχνά, κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, γάλα, γιαούρτι, αυγά. Οι τροφές αυτές δίνουν κυρίως πρωτεϊνη με πολύ χαμηλά λιπαρά και σχεδόν μηδενικούς υδατάνθρακες. Θέλω να δείτε το σχετικό μου βίντεο με τις Τοπ τροφες για μυϊκό όγκο, με υψηλή διατροφική πρωτεϊνη, οπου εξηγώ αναλυτικά ότι χρειάζεστε για τις τροφές αυτές.

Κύριες πηγές υδατάνθρακα: Ψωμί, ρύζι, μακαρόνια, δημητριακά, βρώμη, αλεύρι γενικά, παξιμάδια, ό,τι περιέχει ζάχαρη, σοκολάτες, "γλυκά" φρούτα. Αυτές οι τροφές είναι απο τις πιο "πυκνές" σε υδατάνθρακα και άρα θερμίδες. Η εμπειρία μου αλλά και η γενική αντίληψη στο χώρο είναι οτι οι τροφές αυτές ευθύνονται για τα περισσότερα κρούσματα παχυσαρκίας, αλλά και για την αδυναμία του απλού "λαού", των αθλητών να χάσουν κιλά. Σπάνια θα γνωρίσεις κάποιον υπέρβαρο, του οποίου η κατάσταση οφείλεται στην περιττή πρωτεϊνη ή τα περιττά λιπαρά. 9/10 περιπτώσεις η αιτία του περιττού λίπους και της παχυσαρκίας είναι ο υδατάνθρακας, ο περιττός υδατάνθρακας. Δεν δικαιολογείται κατά τη γνώμη μου, άτομο που δεν κάνει βαριά χειρωνακτική εργασία ή πρωταθλητισμό, να τρώει τακτικά κανονικές "μερίδες" των παραπάνω τροφών. Είναι πολύ πιο σοφό να τις κρατήσεις για "εξαίρεση" για cheat meal μια στο τόσο, παρά να στηρίζεις την καθημερινή σου διατροφή σε αυτά. Ο υδατάνθρακας δεν είναι "κακός". Ο περιττός υδατάνθρακας όμως είναι. Και στην πλειοψηφία του "λαού" του 21ου αιώνα τα όρια είναι πολύ χαμηλά, αφού χαμηλή είναι και η σωματική κόπωση.

Θα επαναλάβω την πρότασή μου σε περίπτωση που κάποιος δεν το έπιασε.

Δεν δικαιολογείσαι να τρως ψωμί, μακαρόνια, δημητριακά, βρώμη και όλα τα παραπάνω σε κάθε μορφή τους αν δεν κάνεις πρωταθλητισμό ή δεν κινείσαι τουλάχιστον 10 ώρες τη μέρα.

Και εδώ είναι το κλασσικό σημείο που έχουμε το:
"Μα καλά ρε εξυπνάκια και τι θα φάω; Αέρα;"
Δαγκώνω δόντια, χαλαρώνω και συνεχίζω ήρεμος:
Θα αντικαταστήσεις όλα τα παραπάνω με απεριόριστη ποσότητα από όσπρια, ή λαχανικά, ή έστω στη χειρότερη φρούτα.
Οι 3 κατηγορίες αυτές δίνουν και αυτές μεν υδατάνθρακα, όμως σε χορταίνουν πολύ περισσότερο και έχεις το περιθώριο να φας πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ενώ παίρνεις λιγότερο υδατάνθρακα σε σύγκριση με τις προηγούμενες τροφές.
Αφοβα 1 κιλό λαχανικά τη μέρα, ό,τι ώρα και όσα θες, με όποιο τρόπο μαγειρέματος επιθυμείς και με συνοδεία λεμόνι/ ξίδι, όσων μπαχαρικών, όσων κρεάτων ή ψαρικών ή θαλασσινών θες όπως είπαμε πάνω. Αυτοί οι συνδυασμοί αποτελούν πολύ πιο έξυπνες και διατροφικά "άριστες" επιλογές για κάποιον που θέλει να χάσει βάρος. Εμπρός οι κατσαρόλες και οι φούρνοι γεμάτοι με όσπρια και λαχανικά. Κομμάτι υδατάνθρακας, τέλος.

Κύριες πηγές λιπαρών: Ολα τα λάδια, τα βούτυρα, όλοι οι ξηροί καρποί και τα παράγωγά τους, αβοκάντο, κρόκοι αυγού, κάποια λιπαρά κρέατα και ψάρια. Τα λιπαρά όπως είδαμε πάνω δίνουν τις πιο πολλές θερμίδες ανα γραμμάριο (9), που σημαίνει οτι οι ποσότητές τους πρέπει να ελέγχονται στενά. Σε μια αυστηρή διατροφή για γρήγορο αδυνάτισμα, η ποσότητα λιπαρών που δικαιούσαι στη μέρα είναι αρκετά χαμηλή και συχνά καλύπτεται εξ' ολοκλήρου απο το γιαούρτι 2%, το λίπος απο κάποια κρέατα ή ψάρια που δεν μπορείς να το αποφύγεις και απο τους κρόκους αν τρως αυγά. Ειναι ανάποδο και συχνό λάθος -δικό μου παλιότερα και πολλών άλλων- σε μια διατροφή αδυνατίσματος να προσθέτεις λιπαρά απο ξηρούς καρπούς και να λούζεις τις σαλάτες με ελαιόλαδο για να πάρεις τα "καλά" λιπαρά. Οι πιθανότητες να ξεφύγεις θερμιδικά είναι πολύ μεγάλες. Απαιτείται έλεγχος, εμπειρία ή ολική αποχή απο τα παραπάνω. Σε φάση στεγνού όγκου μπορείς και πρέπει να τα προσθέσεις, πάντα ελεγχόμενα.


Στο σημείο αυτό κλείνουμε και τις γενικές "ομάδες" θρεπτικών στοιχείων και οφείλω να επαναλάβω οτι όλα αυτά αφορούν γενικές κατηγοριοποιήσεις και οδηγίες προς αρχάριους ασκούμενους που προσπαθούν να φτιάξουν τη διατροφή τους. Αυτές ήταν οι "εύκολες" τροφές για μια γενική κατάταξη και στην πραγματικότητα κάθε τροφή δίνει ένα συνδυασμό θρεπτικών στοιχείων και όχι μόνο ένα. Πχ στα 100γρ το γιαούρτι 2% δινει περίπου 10γρ πρωτεϊνης, 5γρ υδατάνθρακα και 2γρ λιπαρά. Με τον καιρό, τη μελέτη και την εμπειρία, θα μάθεις πολύ εύκολα τι δίνει κάθε τροφή. Για αρχή όμως η ομαδοποίηση θα τα κάνει όλα λίγο πιο κατανοητά και ξεκάθαρα.


 Εννοείται και μπορείς να τρώς "απ' όλα" ακόμα και σε μια αυστηρή διατροφή αδυνατίσματος. Πίτσα, πιτόγυρα, μαγειρευτά φαγητά, λαδερά, μακαρονάδες, σοκολάτες, παγωτό κλπ, όλα μπορούν να χωρέσουν, μονάχα αν η εμπειρία και η πειθαρχεία σου, σου επιτρέπουν να τα ελέγχεις με ακρίβεια γραμμαρίων και αντέχεις να μείνεις εκεί. Οι περισσότεροι όμως, συμπεριλαμβανομένου και εμένα, χάνουμε όταν πάμε κόντρα στην ανθρώπινη φύση και αδυναμία. Είναι προτιμότερο κάποιες τροφές να κοπούν μαχαίρι και να ξαναεισαχθούν όταν τελειώσει η "δίαιτα" και μπούμε σε διατροφή διατήρησης ή όγκου.

Αν κάποιος πιστεύει πως οι κανόνες μου αυτοί είναι πολύ περιοριστικοί, μπορεί φυσικά να δοκιμάσει τις αντοχές και την πειθαρχεία του και να τρώει "απ' όλα". Ουδείς καλύτερος δάσκαλος απο τον χρόνο, την εμπειρία και τον προσωπικό πειραματισμό εξάλλου.

Μιας και σιγα-σιγά αποκτούμε μια εικόνα του τι πρέπει να τρώμε και τι όχι θα δώσω τις δικές μου προτάσεις σχεδιασμού διατροφής. Μια αρχική βάση, ένα σημείο απο το οποίο θα γίνουν μερικές μικρές προσαρμογές και ο καθένας θα αποκτήσει μια προσωπική διατροφή αδυνατίσματος ή όγκου.

Οι προσωπικοί μου κανόνες σχεδιασμού βάσης διατροφής:
-Τουλάχιστον 3-4 λίτρα νερό καθημερινά, με τουλάχιστον μισό λίτρο την πρώτη μισή ώρα μετά το ξύπνημα. Εύκολο να το θυμάσαι.
-Τουλάχιστον μισό κιλό πράσινα λαχανικά τη μέρα. Εναλλακτικά 600γρ όσπρια ζυγισμένα έτοιμα και εντελώς πηχτά (σχεδόν μισό πακέτο, πχ μισή κατσαρόλα).
-Μεγάλη ποσότητα διατροφικής πρωτεϊνης πχ κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, θαλασσινά, ή γιαούρτι 2%. (Το ΚΚΨ-ΓΓΑ που είπαμε και πάνω)
Απο κει και πέρα συμπληρώνεις με την παρακάτω σειρά μέχρι να συμπληρώσεις τους στόχους θρεπτικών στοιχείων σου για την ημέρα:
-Περισσότερα λαχανικά ή όσπρια, φρούτα, ελαιόλαδο ή ξηρούς καρπούς (προσοχή!), σιτηρά, και ό,τι άλλο "χωράει" στις θερμίδες που δικαιούσαι στη μέρα.

Για να μάθεις ακριβώς τι σου προσφέρει η κάθε τροφή, κάνεις το εξής.

Στο Google, γράφεις στα αγγλικά την τροφή που σε ενδιαφέρει και δίπλα τις λέξεις nutrition data.
Πχ chicken nutrition data, banana nutrition data, eggs nutrition data, yogurt 2%  nutrition data, beans nutrition data, spaggheti nutrition data κλπ κλπ κλπ.
Σου βγάζει επιλογές με ταμπελάκια θερμίδων και θρεπτικών στοιχείων. Διαλέγεις την επιλογή ανά 100 γραμμάρια και σιγά σιγά μαθαίνεις τι σου προσφέρει η κάθε τροφή για 100γρ. Επειτα και με μια ζυγαριά κουζίνας ή στην αρχή με το μάτι υπολογίζεις πόσο έφαγες, τι πήρες, κάνεις τα μαθηματικά, σημειώνεις σε ένα χαρτάκι (ή στο μυαλό σου) πόσα θρεπτικά στοιχεία και θερμίδες πήρες απο το γεύμα αυτό και τα υπόλοιπα είναι ιστορία.

Αν σε κάποιους αυτό φαίνεται βουνό, θα πρότεινα να το δοκιμάσουν για έστω 2 εβδομάδες. Θα δείτε πως είναι πολύ πιο εύκολο στην πράξη απ' ότι στα λόγια και μάλιστα πολύ ενδιαφέρον. Εναλλακτικά προτείνω πειραματισμό με την εφαρμογή Myfitnesspal. Για τους αθλητές που αναλαμβάνω προσωπικά έχω το e-Book διατροφής "Zagos Nutrition Methods" που σου βγάζει έτοιμα για τα κιλά σου 1600 γεύματα και συνδυασμούς, ωστε η διαδικασία αυτή να γίνεται πιο εύκολη, με μεγάλη ποικιλία και ακρίβεια. Αν πιστεύεις πως θα σου ήταν χρήσιμο ένα τέτοιο συνταγολόγιο, μπορείς να στείλεις μήνυμα στη σελίδα μου στο Facebook: Gymnazomai Spiti. ή στο zagostraining@gmail.com.


Μέρος 4ο: Πόσα γεύματα πρέπει να τρώω τη μέρα;

Ωραια όλα αυτά. Ποτε να τα τρώω όμως;
Τί να τρώω πριν και μετά τη γυμναστική;
Πόσα γεύματα πρέπει να τρώω στη μέρα; 6 δεν είναι το σωστό;

Η απάντηση στα θέματα αυτά, δηλαδή τον χρονισμό γευμάτων είναι πολύ απλούστερη απ' ότι μας λέει ο κλάδος των συμπληρωμάτων διατροφής.
Οταν έχεις καλύψει τα σωστά σύνολα θρεπτικών στοιχείων και θερμίδων σου για την ημέρα, το πότε θα φας έχει πολύ μικρότερη έως ελάχιστη σημασία. Ενα θεωρητικό 10%.
Δεν έχει δηλαδή σημασία αν φας 6 ή 3 γεύματα. Αν το σύνολο τροφών που θα "μπει" μέσα σου είναι το ίδιο και απλά αλλάζουν οι ώρες, το αποτέλεσμα θα είναι σχεδόν ίδιο. Μια αλάνθαστη και πολύ "φυσική" επιλογή είναι τα 3 γεύματα τη μέρα. Πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό. Τα 6 αποτελούν σίγουρα υπερβολή και μάλιστα έχουν συχνά αρνητική επίπτωση σε ορμόνες όπως η τεστοστερόνη και η ινσουλίνη.
Μια άλλη πολύ χρήσιμη επιλογή που προσωπικά χρησιμοποιώ απο το 2016 είναι η διαλειμματική νηστεία. Συγκεκριμένα η απόλυτη μορφή της, η πρωινή νηστεία. Πολύ απλά δεν τρως πρωινό, παίρνοντας κάποια μικρά ορμονικά οφέλη στη διαχείριση ινσουλίνης και αυξητικής ορμόνης, "καθαρίζει" κατά μια έννοια το πεπτικό σύστημα και έχεις να ασχοληθείς με μονάχα 2 πολυ μεγαλύτερα και ικανοποιητικά γεύματα. Παίρνεις όλα τα θρεπτικά στοιχεία σου απο 2 γεύματα. Μεσημεριανό, Βραδινό. Το μεσημεριανό ιδανικά 3-6 ώρες μετά το ξύπνημα και το βραδινό 2-4 ώρες πριν τον ύπνο.
Περισσότερα για τα θέματα του πότε να τρώμε στα παρακάτω μου βίντεο:
 Τι να Τρώω ΠΡΙΝ και ΜΕΤΑ τη Γυμναστική για Μέγιστα Αποτελέσματα
Πως να Τρως Αργά το Βράδυ και να Αδυνατίζεις
Πόσα Γεύματα να Τρώω ; (Η καλύτερη επιλογή)
Διαλειμματική Νηστεία: Τα Βασικά
Πως να Κάνεις Διαλειμματική Νηστεία ΠΑΝΕΥΚΟΛΑ | Οι 3 Νόμοι

Εχουμε πει στο σημείο αυτό τους βασικότερους κανόνες σχεδιασμού διατροφής και τι εστι σωστή διατροφή. Ξέρουμε πόσα και ποια βασικά θρεπτικά στοιχεία και πόσες θερμίδες χρειαζόμαστε για το στόχο μας, απο που μπορούμε να τα πάρουμε και πως μπορούμε να τα μετράμε. Ξέρουμε οτι αφού τα υπολογίσουμε αυτά, δηλαδή το τι και πόσο θα τρώμε με βάση το σώμα και τους στόχους μας, το πότε θα τα τρώμε έχει πολύ μικρότερη σημασία.

Ως κερασάκι στην τούρτα όλων αυτών, θα μπορούσαν να τοποθετηθούν τα συμπληρώματα διατροφής.

Μέρος 5ο: Συμπληρώματα διατροφής. Πόσο χρήσιμα είναι;

Εν συντομία, αν κάποιος πάρει όλα τα συμπληρώματα του κόσμου, στις σωστές δοσολογίες, τις πιο ποιοτικές μάρκες θα δει μια διαφορά μονάχα της τάξης του 10-15% σε σχέση με το να μην τα είχε πάρει. Τόσο μικρή είναι η συνεισφορά τους. Απλά συμπληρώνουν τη διατροφή και δεν την ενισχύουν δραματικά όπως πιστεύουν πολλοί. Συχνά τα μπερδεύουν δηλαδή με τα αναβολικά τα οποία είναι παράνομα και σου δίνουν +50-300% καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με το να παρέμενες "καθαρός".
Περισσότερα για όλο το κομμάτι των συμπληρωμάτων θα βρείτε στο άρθρο μου:
Οδηγός συμπληρωμάτων διατροφής. Τι δουλεύει και τι όχι.

Μέχρι εδώ είδαμε τις βασικές και πιο χρήσιμες έννοιες της αθλητικής διατροφολογίας, τι δηλαδή πρέπει να κάνουμε. Το άρθρο θα ήταν ελλιπές χωρίς αναφορά στο τι ΔΕΝ πρέπει να κάνουμε. Συχνά μάλιστα το να γνωρίζουμε τα "δεν πρέπει" είναι σημαντικότερο από τα "πρέπει".



Μέρος 6ο: Μερικά συχνότατα λάθη διατροφής.


- Μια διατροφή αδυνατίσματος θεωρείται λάθος όταν δε σε χορταίνει στο βαθμό που επιθυμείς. Συχνότατο και κλασσικό παράδειγμα όταν δεν τρώει κανείς αρκετά λαχανικά ή όσπρια. Δεν χορταίνει, δε γεμίζει το στομάχι και αναζητά το γέμισμα του στομαχιού απο άλλες τροφές. Οι "άλλες τροφές" όμως έχουν πολλές περισσότερες θερμίδες και άρα μέχρι να χορτάσεις απο αυτές έχεις ξεφύγει απο τη διατροφή σου. Η έλλειψη λαχανικών και οσπρίων ήταν και ο λόγος που στο στρατό πήρα 6 κιλά λίπους. Ο άνθρωπος είναι ένας μηχανισμός επιβίωσης με ένστικτα εύρεσης τροφής και αναζητεί το χόρτασμα. Πρέπει να ικανοποιείς το στομάχι σου με θερμιδικά "άδειες" τροφές. Μονο έτσι θα στεγνώνεις χωρίς καμία ημέρα πείνας. Αν έστω και 1 μέρα νιώθεις πείνα, κάνεις κάτι λάθος. Πρέπει να ανεβάσεις λαχανικά/ όσπρια ή στη χειρότερη εστω φρούτα. Μη μπερδεύεις το γεμάτο στομάχι με το "παχαίνω". 1 κιλό πράσινα λαχανικά σε γεμίζουν, σε σκάνε, σε τουμπανιάζουν με ελάχιστες θερμίδες. Αντίθετα με 2 σοκολάτες περιπτέρου έχεις τινάξει τις θερμίδες και τη διατροφή σου στον αέρα ενώ η κοιλιά σου παραμένει άδεια.

- Αντίθετα όσοι επιθυμούν αύξηση κιλών θέλουν το αντίθετο. Πολλές θερμίδες απο τροφές που δε σε χορταίνουν πολύ και άρα μπορείς να φας παραπάνω. Τυπικά το παρατηρούμε σε "κοκαλιάρηδες" έφηβους 1,80 60 κιλά όπου έχουν χαμηλή όρεξη για φαγητό και "δε βάζουν κιλά με τίποτα". Η λύση είναι ακριβώς οι τροφές που πρέπει να αποφύγει αυτός που θέλει αδυνάτισμα. Χυμοί φρούτων, γάλα πλήρες με κακάο, "γλυκά φρούτα", ταχίνι, μέλι, φυστικοβούτυρο, ξηροί καρποί, ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, σιτηρά, σάλτσες με μπόλικο λάδι, σοκολάτα, γλυκά κλπ. Θες πολλές θερμίδες και σχετικά χαμηλό "γέμισμα στομαχιού". Αν δυσκολεύεσαι να πάρεις κιλά, λούζε τα φαγητά σου με ελαιόλαδο, πρόσθεσε στο τέλος κάθε γεύματος 5-6 γεμάτες κουταλιές ταχίνι με μέλι ή φυστικοβούτυρο ή έστω μερέντα. Υπερβολή αλλά θα δώσει στον "κοκαλιάρη" να καταλάβει την αξία των γρήγορων θερμίδων και πόσο εύκολα σου ανεβάζουν το βάρος. Φυσικά για να ανεβάσει οποιοσδήποτε ενδιαφερόμενος το βάρος του με μύες και όχι με λίπος χρειάζεται μια σωστά φτιαγμένη διατροφή στεγνού όγκου σύμφωνα με τους κανόνες που είπαμε πάνω και ένα σωστό εβδομαδιαίο πλάνο προπόνησης.

- Μια διατροφή θεωρείται λάθος όταν είναι πολύ χαμηλή σε κάποιο θρεπτικό στοιχείο. Κυρίως αυτό παρατηρείται στην έλλειψη διατροφικής πρωτεϊνης. Οταν λείπει το θρεπτικό στοιχείο αυτό, η διατήρηση της μυϊκής μάζας σε περίοδο αδυνατίσματος και η αύξησή της σε περίοδο όγκου γίνονται πλέον πολύ πιο δύσκολα. Είναι σαν να προσπαθείς να χτίσεις πολυκατοικία με έλλειψη τούβλων καθώς αυτά έρχονται λίγα-λίγα αντί άφθονα. Η πρόοδος θα καθυστερήσει κατα πολύ. Σε γενικές γραμμές όσοι ενδιαφέρονται απλά για μια γενική "υγεία" 
μπορούν να αρκεστούν στο 1γρ * κιλά όσον αφορά τη διατροφική πρωτεϊνη. Αν κάποιος όμως ενδιαφέρεται για την αύξηση/ διατήρηση της μυϊκής του μάζας, την αθλητική του απόδοση και δύναμη οφείλει να παίζει γύρω στο 1,8 εως 2,5 * κιλά . (2*κιλά είναι μια πολύ σωστή και δοκιμασμένη πρόταση όπως είδαμε πάνω). (Ατομο 70 κιλων, περίπου 140γρ πρωτεϊνης ανα ημέρα).
Τα υπόλοιπα 2 μακροθρεπτικά στοιχεία (υδατάνθρακας και λιπαρά) είναι αρκετά δύσκολο να μην τα "πιάνεις" σε διατροφή αδυνατίσματος. Σε γενικές γραμμές όμως θες μια σχετική ισορροπία και στα 3. Οι υπερβολικές μειώσεις κάποιου θρεπτικού στοιχείου, εκτός του ότι είναι δύσκολο να τις καταφέρεις εν αγνοία σου, πιθανόν να φέρουν αρνητικά αποτελέσματα.
Αν τώρα σε μια διατροφή όγκου δεν "πιάνουμε" τους αριθμούς που θέλουμε, εφαρμόζουμε την παραπάνω τακτική των "κοκαλιάρηδων" με τις θερμιδικά πυκνές τροφές ή με πυκνούς υδατάνθρακες που είδαμε στο Μέρος 3ο.

- Μια διατροφή θεωρείται λάθος όταν δεν σου παρέχει αρκετές φυτικές ίνες (fiber) με αποτέλεσμα η πέψη και η λειτουργία του πεπτικού συστήματος να δυσλειτουργεί. Η λύση είναι τι άλλο, επαρκής πρόσληψη λαχανικών και οσπρίων στη διατροφή. Μια γενικη οδηγία για τις φυτικές ίνες είναι τα 10γρ /1000 θερμίδες τροφής ή ένα ελάχιστο των 20γρ ανα ημέρα.


- Μια διατροφή θεωρείται λάθος όταν δεν σου παρέχει αρκετές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Οι βιταμίνες και τα δεκάδες ιχνοστοιχεία και μέταλλα που βρίσκουμε σε συγκεκριμένες τροφές καθορίζουν πολλές απο τις λειτουργίες του σώματος, απο την όψη του δέρματος, τη διάθεση, την απορρόφηση άλλων στοιχείων, τις ορμόνες κλπ. Είναι αδύνατο να προσπαθείς να καλύπτεις κάθε συγκεκριμένο στοιχείο και να τα μετράς όπως τα 3 μακροθρεπτικά στοιχεία που είδαμε πάνω, όμως μπορείς να τα καλύπτεις κατά έναν ικανοποιητικό βαθμό. Για να γίνει αυτό πρέπει να τρως σχετικά "καθαρά" αποφεύγοντας τη σαβούρα. Σε γενικές γραμμές κάθε είδος fastfood, γλυκών, ζαχαρούχων και επεξεργασμένων τροφίμων είναι εντελώς άδεια από βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Αντί αυτών, προτίμησε τουλάχιστον το 80% των ημερήσιων θερμίδων σου να έρχεται απο ποιοτικές τροφές, απο τη γη, να μην έχει υποστεί επεξεργασία. Καλής ποιότητας κρέατα, ψαρικά, γαλακτοκομικά, φρούτα, λαχανικά, όσπρια. Μιας καλής ποιότητας πολυβιταμίνη συχνά βοηθάει να γεμίσουν οι άδειες αποθήκες αυτών των θρεπτικών στοιχείων, χωρίς όμως να σημαίνει οτι ένα τέτοιο συμπλήρωμα είναι απαραίτητο ή οτι θα κάνει τη διαφορά.


- Μια διατροφή αδυνατίσματος  θεωρείται λάθος όταν ξεφεύγεις τακτικά.

Η λογική της επιλεκτικής χαλαρότητας όπως την περιγράφω. Το "έλα μωρέ, λιγάκι απο αυτό δε θα βλάψει". Οι αρχάριοι στη διατροφή συχνά ξεγελιούνται μιας και δεν κατανοούν τις θερμίδες μερικών απλών τροφών και πόσο εκτός πλάνου μπορείς να βγεις με μερικές "αθώες" μπουκίτσες. Λιγάκι ψωμί, λιγάκι λάδι, 1-2 σοκολατάκια, μια κουταλίτσα μέλι, 1 μικρό τυροπιτάκι της γιαγιάς, λίγο φυσικό χυμό, λίγη μπυρίτσα, 1 φρουτάκι μωρέ αδερφέ, 2 καφεδάκια φρέντο καπουτσίνο, ενα κουλουράκι. Τέτοια είναι μερικά κλασσικότατα παραδείγματα που χωρίζουν το επιτυχημένο αδυνάτισμα απο το μπλοκάρισμα επι μήνες και μηδενική διαφορά στον καθρέφτη και τη ζυγαριά.
Ειναι πολύ προτιμότερο να κάνεις μια "στεγνή" διατροφή αδυνατίσματος σύμφωνα με τους κανόνες που είπαμε πάνω και να ξεμπερδεύεις μια ώρα αρχύτερα, παρά να "ζαβολιάζεις" τακτικά και να ταλαιπωρείσαι επι μήνες. Ξεμπερδεύεις με το λίπος και κάνεις μεγάλες περιόδους με διατροφή στεγνού όγκου, όπου και δείχνεις ωραίος όντας στεγνός, ικανοποιείσαι καθημερινά απο τον υψηλό υδατάνθρακα και φυσικά οδηγείσαι στεγνά στον στόχο σου.
Η λύση άρα είναι ένα θερμιδικό έλλειμμα της τάξης του ~30% και μετά αργή, στεγνή, μεθοδική φάση όγκου με θερμιδικό πλεόνασμα 5-10%. Οταν πια μετά απο καιρό "λιπώσεις", επαναλαμβάνεις τον κύκλο.
Την πρώτη φορά που θα ξεκινήσεις να ασχολείσαι με τη διατροφή σου, στόχευσε να στεγνώσεις περίπου στο 10% ποσοστό λίπους για άντρες (ξεκάθαροι κοιλιακοί) και 20% για γυναίκες. Μετά μπαίνεις στο στεγνό όγκο μέχρι πια να πεις "Όπα θόλωσα, καιρός για στέγνωμα".

Μια θεωρητική άριστη χρονιά θα είχε μια μορφή του τύπου:

 Ιανουάριος- αρχές Μαϊου διατροφή στεγνού όγκου. (θερμίδες ημέρας στο περίπου= τωρινά κιλά μας *33).
Ολος ο Μαϊος διατροφή αυστηρού αδυνατίσματος με έλλειμμα ~30%. (θερμ ημέρας = κιλά μας *20)
Ιούνιος- Μάιος επόμενης χρονιάς. Ξανά διατροφή στεγνού όγκου.
Φυσικά αυτό αποτελεί για αρκετούς ουτοπικό σενάριο, αφού συχνά ξεφεύγουμε απο το στεγνό όγκο και κάνουμε πιο "βρώμικο" όγκο με πλεόνασμα άνω του 20%, με αποτέλεσμα να βάζουμε σύντομα πολύ λίπος το οποίο χαλάει την εικόνα μας. Αρα η θεωρητική μεγάλη σε διάρκεια διατροφή στεγνού όγκου αναγκάζεται να διακοπεί απο εβδομάδες αδυνατίσματος, ωστε να μη ξεφύγουμε οπτικά σε λίπος. Τη λογική νομίζω την πιάσατε και σε αυτή πρέπει και προτείνω να στοχεύετε.

- Μια διατροφή θεωρείται λάθος όταν ξεφεύγεις τα Σαββατοκύριακα.

Προσεκτική διατροφή για συνεχόμενες ημέρες και "σαβούρα" τα Σαββατοκύριακα. Κλασσικότατο καταστροφικό λάθος.
Δεν αρκεί να κάνεις άριστη διατροφή 6 μέρες τη βδομάδα αν το σαββατόβραδο σαβουριάζεις. Δημιουργείς δηλαδή έλλειμμα για 6 μερες και το ακυρώνεις σε μερικές ώρες σαβουριάσματος.
Αντίθετα αυτο που χρειάζεσαι είναι σωστή διατροφή με στρατηγικά τοποθετημένα cheat meal αν τα έχεις ανάγκη. Αν το θερμιδικό σου έλλειμμα είναι σωστό χωράει εύκολα ενα τέτοιο γεύμα, είτε τρώγοντας έξω ή κάποιο γλυκό που θές πολύ. Ακόμα και καθημερινά. Ολα χωράνε αρκεί να ελέγχονται και να μετρώνται θερμιδικά.

- Μην παθαίνεις εμμονή με την ακρίβεια των ζυγισμάτων και των υπολογισμών.

"Τάσο τρώω 145,4γρ πρωτεϊνης τη μέρα, 44,2γρ λιπαρών.... "
Κατανοώ τον ενθουσιασμό και το πάθος για ακρίβεια αλλά είναι αδύνατο να είμαστε τόσο αναλυτικοί. Στρογγυλοποίησε τα ώστε όλοι οι αριθμοί θερμίδων και θρεπτικών στοιχείων σου να τελειώνουν σε 0 ή 5.

Μέρος 7ο: Επιπλέον πληροφορίες διατροφικής γνώσης.
-Πως προκύπτουν αυτοί οι αριθμοί ημερήσιων θερμίδων διατήρησης βάρους/ αδυνατίσματος;
 Υπάρχει ένας θεωρητικός αριθμός θερμίδων πάνω στον οποίο διατηρείς το βάρος σου αν όλη την ημέρα δεν κάνεις τίποτα. Αν πχ είσαι κυριολεκτικά όλη τη μέρα στον καναπέ, 0 κίνηση, τίποτα. Το σώμα σου σπαταλάει θερμίδες (ενέργεια) απλά και μόνο για να σε κρατήσει ζωντανό, να χτυπάει την καρδιά και να μετακινεί το αίμα, να διατηρεί τη θερμοκρασία, τις λειτουργίες του εγκεφάλου, του πεπτικού συστήματος κλπ. Αυτός ο αριθμός μπορεί να υπολογιστεί με φόρμουλες και τυπολόγια διατροφολογίας, όμως συνήθως κυμαίνεται γύρω στο BMR= 23* κιλά μας.
Φυσικά όλοι μας δεν καθόμαστε όλη τη μέρα σε έναν καναπέ ακίνητοι (το ελπίζω), οπότε ο νέος αριθμός διατήρησης βάρους είναι ελαφρώς μεγαλύτερος αφού περπατάμε, αθλούμαστε κλπ. Ανάλογα τις ημερήσιες δραστηριότητες και ποσότητα προπόνησης υπολογίζουμε τις νέες θερμίδες διατήρησης ως κάπου μεταξύ των 27-33 * κιλά μας για άτομα με "φυσιολογική" καθημερινότητα. Για να αδυνατίζεις σχετικά γρήγορα, αφαιρείς το 20-30% (θερμιδικό έλλειμμα) και έχεις τις νέες ημερήσιες θερμίδες για αδυνάτισμα που κυμαίνονται αρα στο 20-25 * κιλά μας.
Ολοι αυτοί οι αριθμοί είναι προσεγγιστικοί. Η απόλυτη ακρίβεια είναι σχεδόν αδύνατο και συχνα δεν χρειάζεται να υπολογιστεί για τον μέσο ενδιαφερόμενο.

-Σε υπέρβαρα/ παχύσαρκα άτομα, με 10-50 ή και επιπλέον κιλά απο τα κιλά του ύψους τους (ύψος σε εκατοστά-100) μπορείς και πρέπει να κατεβάσεις πιο χαμηλά τις θερμίδες αδυνατίσματος, τη διατροφική πρωτεϊνη και τα άλλα στοιχεία. Πχ έχουμε άτομο 1,70 100 κιλά. Θα μπορούσαμε να υπολογίσουμε τους ημερήσιους αριθμούς για αδυνάτισμα με βάση τα 100 κιλά και να καταλήξουμε σε ~2000 θερμίδες, 200γρ πρωτεϊνη, 200γρ υδατάνθρακα και 50γρ λιπαρά. Αν και θα δούλευε μια τέτοια διατροφή, θα είχαμε πολύ περισσότερη ταχύτητα αδυνατίσματος αν υπολογίζαμε τους αριθμούς με βάση τα 70 κιλά (170-100) για να εκμεταλλευτούμε τα πολλά περιττά κιλά λίπους που το σώμα "θέλει" να ξεφορτωθεί. Θα ήταν άρα πολύ πιο γρήγορο και αποτελεσματικό να παίζαμε στις ~1400 θερμίδες, 140γρ πρωτεϊνη, 140γρ υδατάνθρακα και 35γρ λιπαρά ή ελαφρώς παραπάνω τον κάθε αριθμό. Εξάλλου η μυϊκή μάζα ενός υπέρβαρου ασκούμενου είναι πολύ χαμηλή, ενώ το λίπος πανύψηλο και δε δικαιολογεί περισσότερη "θρέψη".

Μέρος 8ο: Επίλογος.

Δεν υπάρχει κάτι περισσότερο που να χρειάζεται ο μέσος ασκούμενος πάνω στη διατροφή για να δει τα μέγιστα αποτελέσματα απο το σώμα του και να μπορώ να καλύψω σε ένα άρθρο.
Σίγουρα η διατροφολογία και συγκεκριμένα η αθλητική διατροφολογία έχει χιλιάδες συμβουλές και "κόλπα" να μας διδάξει. Θέλω ο αναγνώστης να θεωρήσει το παρόν άρθρο σαν μια εισαγωγή στον κόσμο αυτό και πέρα απο τις πληροφορίες που πήρε, να του δημιουργήσει την αφορμή για προσωπική μελέτη και έρευνα. Μπορεί κάποια θέματα να ακούγονται αδιάφορα όμως είμαι σίγουρος πως όταν μετά από καιρό τα ξαναδιαβάσεις με περισσότερη εμπειρία, θα καταλάβεις την αξία τους. 
Αν κάποιος θέλει περισσότερο υλικό απο εμένα, θα το βρει στα βίντεο μου περι διατροφής. Ελπίζω να βοήθησα.
Καλά αποτελέσματα,
Τάσος Ζάγκος.

Αν το άρθρο αυτό σου φάνηκε χρήσιμο, είμαι σίγουρος πως θα βρεις πολύ ενδιαφέροντα τα εξής:

- Το e-Book- Οδηγό διατροφής "Zagos Nutrition Methods" 38 σελίδων. 
Περιέχει προσωπική διατροφή με 1600 εύκολα γεύματα προσαρμοσμένα στα κιλά σου, είτε για αδυνάτισμα είτε για όγκο με τεράστια ποικιλία τροφών και ευελιξία ωραρίων. Επίσης αναλυτικά βήματα σχεδιασμού διατροφής για δική σου έξτρα γνώση, παραδείγματα διατροφών, συχνές απορίες και οδηγό συμπληρωμάτων. Οποια γνώση έχω πάνω στη διατροφή, υπάρχει σε αυτό το e-Book.

- Το e-Book- Οδηγό προπόνησης "Zagos Training Methods" 40 σελίδων.
Μέσα έχει αναλυτικά τα πιο αποτελεσματικά προγράμματα για γυμναστήριο, για το σπίτι, ασκησιολόγιο και οδηγίες εκτέλεσής τους. Όποια γνώση έχω πάνω στη γυμναστική υπάρχει μέσα σε αυτό.

Για προσωπική επικοινωνία ή περισσότερο υλικό, θα με βρείς εδώ:
Facebook page: Tasos Zagos
Youtube channel: www.youtube.com/c/tasoszagos/videos
Instagram: www.instagram.com/tasoszagos
zagostraining@gmail.com

ΟΔΗΓΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΩΝ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ. Τι δουλεύει και τι όχι.


***Τα θέματα που αναλύονται προκύπτουν απο προσωπική εμπειρία και έρευνα, 
μόνο για σκοπούς ψυχαγωγίας και συζήτησης.
Πάντα να συμβουλεύεστε το γιατρό σας πριν αγοράσετε οποιοδήποτε συμπλήρωμα διατροφής ή πριν ξεκινήσετε οποιοδήποτε 
πρόγραμμα διατροφής ή άσκησης.***

Τα συμπληρώματα διατροφής είναι ίσως το θέμα που τραβάει τον μεγαλύτερο ενθουσιασμό και την προσοχή των νέων αθλητών, δυστυχώς άδικα και λόγω του εντατικού μάρκετινγκ του κλάδου αυτού.
Ας πούμε οτι έχουμε κάποιον τυχαίο νεαρό αρχάριο αθλητή, το Γιάννη. Τον κλωνοποιούμε και δημιουργούμε 2 όμοια αντίγραφα/ κλώνους το Γιάννη1 και το Γιάννη2. 
Στους 2 αυτούς κλώνους για χρονικό διάστημα 1 έτους θα τους παρέχουμε ακριβώς την ίδια καθημερινή διατροφή, την ίδια προπόνηση, μια ίδια ζωή, όλα ίδια, με μόνη διαφορά οτι ο Γιάννης1 δεν θα παρει συμπληρώματα, ενώ ο Γιαννης2 θα πάρει όλα τα συμπληρώματα διατροφής που υπάρχουν, τις πιο φημισμένες και ακριβές μάρκες, με τον σωστό τρόπο και δοσολογία. Το αποτέλεσμα μετά απο 1 χρόνο (ή όσα χρόνια ή μήνες κάναμε τη σύγκριση) θα είναι ότι ο Γιάννης2 θα δεί ενα 5-10% ανώτερα αποτελέσματα εμφάνισης και δύναμης απο τον Γιαννη1 που δεν πήρε τίποτα.

Η κοινή γνώμη πιστεύει οτι αν πάρει συμπληρώματα διατροφής αντί να δει αυτό το 5-10% έξτρα, θα δει μια δραματική διαφορά της τάξης του 50-100%. Τέτοια διαφορά αποτελεσμάτων παρατηρείται μόνο σε όσους κάνουν χρήση αναβολικών, τα οποία αλλάζουν τις ορμόνες του σώματος, είναι επιβλαβή στην υγεία, είναι πανάκριβα σε σύγκριση με τα συμπληρώματα και κυρίως είναι παράνομα. Καμία σχέση λοιπόν δεν έχουν τα συμπληρώματα διατροφής με τα αναβολικά, το "φάρμακο" που λέμε. Πρόκειται για 2 εντελώς διαφορετικές κατηγορίες ουσιών με εντελώς διαφορετικές συνέπειες και αποτελέσματα στο ανθρώπινο σώμα.


Σύμφωνα άρα και με τον ορισμό της λέξης, πρόκειται για συμπληρώματα διατροφής, σκοπός των οποίων είναι να "συμπληρώσουν" μια ήδη υπάρχουσα, σωστά φτιαγμένη διατροφή και να δώσουν ένα ελάχιστο προβάδισμα. Δεν αντικαθιστούν σε καμία περίπτωση την σωστή διατροφή, απλά ενισχύουν τα αποτελέσματα της κατά 10-15%. Δεν υπάρχει κανένα σκεύασμα, σκόνη, χάπι, υγρό, αλοιφή, κάψουλα που να δίνει τρομερά αποτελέσματα πάνω απο αυτό το ελάχιστο, ταυτόχρονα να είναι ασφαλές για την υγεία και νόμιμο. 

Η προσοχή λοιπόν του κάθε ασκούμενου που επιθυμεί είτε να χάσει το λίπος, είτε να αυξήσει το μυϊκό του όγκο, να δυναμώσει, να βελτιωθεί αθλητικά και οπτικά πρέπει να δωθεί σε ένα σωστά φτιαγμένο εβδομαδιαίο πλάνο προπόνησης και σε μια σωστά σχεδιασμένη, χορταστική διατροφή με βάση το στόχο που έχει. Με αυτά τα 2 και φυσικά επαρκή και ποιοτικό ύπνο, όλοι μπορούμε να φτάσουμε το σώμα μας στα φυσικά γενετικά του όρια εμφάνισης και δύναμης.

Έχοντας τα παραπάνω κατά νου, αν και τα συμπληρώματα στην πλειοψηφία τους και με σωστή χρήση δεν είναι επιβλαβή, το 99% αυτών είναι αχρείαστα. Δηλαδή οι περισσότερες κατηγορίες συμπληρωμάτων διατροφής δεν θα δώσουν ούτε καν αυτο το 10% που θα δώσουν κάποια άλλα. Η αθλητική επιστήμη και η αθλητική διατροφολογία έχει διεξάγει χιλιάδες έρευνες πάνω σε αθλητές με πολλούς τρόπους και μεθόδους και έχει βγάλει τα συμπεράσματά της για κάθε ουσία. Για το αν δηλαδή θα δώσει στον αθλητή όσα υπόσχεται ή όχι. Το γεγονός οτι πάνω στη συσκευασία, ή στην περιγραφή του προϊόντος σε κάποια ιστοσελίδα αναφέρονται φράσεις του τύπου "ενισχύει την καύση λίπους", "αυξάνει δραματικά τον μυϊκό όγκο" κλπ κλπ δεν σημαίνει οτι όντως αυτές οι δηλώσεις ισχύουν. Οπως φυσικά και σε κάθε προϊόν και όχι μόνο στα συμπληρώματα, ο παραγωγός χρησιμοποιεί τεχνικές μάρκετινγκ και προώθησης ωστε να ενισχύσει τα κέρδη του. 

Επίσης το γεγονός οτι κάποιος "φουσκωτός", δυνατός αθλητής, επαγγελματίας ή μη, ή μαγαζάτορας προτείνει κάποιο προϊόν δεν εγγυάται οτι αυτό θα είναι και αποτελεσματικό.

Μπορεί σε κάποιους αυτά να ακούγονται εντελώς αυτονόητα, όμως στα αυτιά του μέσου έφηβου ή 20χρονου τα παραπάνω αρκούν για να ξοδεύει όλο σχεδόν το χαρτζιλίκι του στο "συμπληρωματάδικο" της γειτονιάς, ονειροπολώντας πρησμένους μύες και ανάγλυφους κοιλιακούς. Οπως και να χει, η κριτική σκέψη και η λογική είναι σημαντικότατο εφόδιο, για κάθε ασκούμενο, κάθε πολίτη, έφηβο και μη. Προτείνω οποτεδήποτε κάποιος μας προτείνει κάποιο συμπλήρωμα, πριν το αγοράσουμε να αναρωτιόμαστε τα εξής:

"Ποιό το όφελος του κυρίου αν εγώ αγοράσω το συμπλήρωμα αυτό; Θα βγάλει λεφτά απο εμένα; "
"Ενδιαφέρεται για την πραγματική μου πρόοδο, τη βελτίωση και την υγεία μου; Ή μήπως για την τσέπη του; "
"Υπάρχουν έρευνες και αθλητικές μελέτες που να έχουν αποδείξει οτι το συμπλήρωμα αυτό όντως δουλεύει; "
Αν τελικά βρουμε κάποια έρευνα στο διαδίκτυο που το αποδεικνύει αυτό...
"Αυτή η έρευνα έγινε απο κάποιο πανεπιστήμιο ή ανεξάρτητο φορέα αθλητισμού, υγείας ή μήπως απο την ίδια την επιχείρηση που παράγει το συμπλήρωμα για να ανεβάσει τα κέρδη της;
Αν τελικά όντως το συμπλήρωμα δίνει αυτό το 5-10% που υπόσχεται...
"Η τιμή του είναι λογική; Με συμφέρει να κάνω χρήση αυτού του συμπληρώματος για να επωφεληθώ σε τόσο χαμηλό βαθμό ή θα πετάξω τα λεφτά μου για κάποιο 2% βελτίωσης δύναμης;

Αυτές οι ερωτήσεις και πάντα με ανοιχτή σκέψη και "πονηριά" νομίζω είναι αρκετές ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος να κάνει την έρευνα και την πιθανή αγορά του. Μια πολύ χρήσιμη ιστοσελίδα αξιολόγησης συμπληρωμάτων διατροφής είναι το www.Examine.com και το www.jissn.biomedcentral.com όπου κανείς θα βρει αρκετό υλικό και βιβλιογραφία για κάθε ουσία που τον ενδιαφέρει.


Με βάση τα παραπάνω, προσωπικά προτείνω σε όλους να μείνουν σε μια σωστά σχεδιασμένη καθημερινή διατροφή, σωστή εβδομαδιαία προπόνηση και αρκετό ποιοτικό ύπνο. Ναί τόσο βαρετός είμαι. Εξάλλου με αυτά τα 3 συνδυασμένα έχεις ήδη το 90-95% των αποτελεσμάτων που μπορεί να έχει κανείς με φυσικό τρόπο (καθαρό απο αναβολικά).

Αν τώρα κάποιος θέλει να ψαχτεί για αυτό το έξτρα 5-10%, παρακάτω σας έχω τη γνώμη μου για τα πιο γνωστά, μελετημένα και αποτελεσματικά συμπληρώματα διατροφής. Ο,τι γράφω σας το παρουσιάζω χωρίς κάποιο οικονομικό όφελος και με αντικειμενικότητα.

Σκόνη Πρωτεϊνης.

Πριν ξεκινήσω το γραπτό, έχω ένα παλιό βίντεο για το θέμα αυτό. Συγχωρέστε την παιδική ομιλία, ήταν απο τα πρώτα μου on camera. :P
Δουλεύει; Ναι μόνο αν κάποιος δεν τρώει αρκετή διατροφική πρωτεϊνη. Σε όσους δεν τρέφονται σωστά άρα, ένα συμπλήρωμα σκόνης πρωτεϊνης βοηθάει στο να καλύπτεις τη σωστή ποσότητα που χρειάζεται το σώμα σου για διατήρηση/ αύξηση μυϊκής μάζας και αθλητική απόδοση. Η ποσότητα αυτή είναι γύρω στα 2γρ πρωτεϊνης * κιλά σου ( άτομο 70 κιλών δηλαδή, χρειάζεται 140 γρ πρωτεϊνης τη μέρα). 
Αν όμως κάποιος τρώει αρκετή διατροφική πρωτεϊνη στη μέρα του, δηλαδή σωστές ποσότητες απο κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, γάλα, γιαούρτι, αυγά, όσπρια κλπ, τοτε το συμπλήρωμα είναι αχρείαστο. Η κανονική τροφή είναι ανώτερη ποιοτικά από οποιαδήποτε αγνώστου ποιότητας σκόνης. Οι πιο γνωστού τύπου σκόνες πρωτεϊνης - η whey (ορού γάλακτος) και η καζεϊνη- παράγονται απο αποξηραμένο γάλα αγελάδας. Συνήθως κατώτατης ποίοτητας.

Ποιές τροφές δίνουν την περισσότερη διατροφική πρωτεϊνη;
Αναλυτικά στο βίντεό μου: Τοπ Τροφές για Μυϊκό Όγκο. Με Υψηλή Διατροφική Πρωτεϊνη

Αν πιστεύεις ότι δυσκολεύεσαι να πάρεις την πρωτεϊνη που χρειάζεσαι απο τη διατροφή σου, θα πρότεινα ένα συμπλήρωμα που να πληρεί τα εξής κριτήρια:

Να είναι άγευστο, χωρίς συντηρητικά, χωρίς τεχνητές ουσίες και γλυκαντικά, χωρίς άρωμα.
Για να το βρείς αυτό θα κοιτάξεις τα συστατικά. Θα πρέπει να έχει το πολύ 2, πχ:
Ingredients: whey concentrate, soy lecithin (σταθεροποιητης).
Σε κάποιες περιπτώσεις είναι οκ αν γράφει και natural cocoa. Αρκετές τεχνητές ουσίες έχουν αποδειχθεί μη επιβλαβείς, οπότε μπορεί κάποιες γεύσεις τύπου φράουλα ή μπανάνα με άρωμα απο "φυσικές" ουσίες να μην είναι άσχημη ιδέα. Σε γενικές γραμμές όμως φλερτάρεις με μάρκες συμπληρωμάτων που νοθεύουν κατα πολύ την κύρια ουσία (το γάλα) και προσπαθούν να κρύψουν την χαμηλή ποιότητά του.

Θέλουμε άρα λίγα συστατικά χωρίς 15συλλαβες λέξεις, που η κατανόηση τους απαιτούν μεταπτυχιακό χημείας. Ιδανικά ένα "σκετο ξερό γάλα" καθαρισμένο απο λιπαρά. Δεν θέλουμε να περιέχει ζάχαρη, κρεατίνη, βιταμίνες, μείγματα και trademarks(™) στα οποία ο παραγωγός δεν είναι υποχρεωμένος να δηλώνει τη σύστασή τους.

 Αυτόματα αν η σκόνη που επέλεξες πληρεί τα παραπάνω, θα δεις πως θα περιέχει άνω του 80% καθαρότητα, δηλαδή 80γρ πρωτεϊνης ανα 100γρ σκόνης. Μια σωστή τιμή είναι αυτή των 60-80 ευρώ ανα 5 κιλά σκόνης. Οι περισσότερες του εμπορίου κυμαίνονται στα 60 ευρώ ανα 2 κιλά και αν συγκρίνεις το κόστος ανα μερίδα με το κόστος της διατροφικής πρωτεϊνης απο κανονικό φαγητό (ΚΚΨ-ΓΓΑ που είπαμε και στο βίντεο) θα δεις οτι σε συμφέρει το κανονικό φαγητό, που είναι σαφώς και ανώτερο.

Προσωπικά σκόνη πρωτεϊνης χρησιμοποιούσα όσο ήμουν στρατό, οπου το φαγητό τις περισσότερες μέρες ήταν ...στρατιωτικό με 0 διατροφική πρωτεϊνη. Πλέον έχω καβάτζα για όταν ταξιδεύω και θέλω να γλιτώσω επισκέψεις σε σουπερμαρκετ, μαγειρέματα, χρόνο κλπ. Επίσης όταν ήμουν φοιτητής για τον ίδιο λόγο και για να γλιτώσω λίγα χρήματα απο το κόστος της τότε διατροφής μου.

Κρεατίνη.

Και εδώ πριν μπούμε στο γραπτό, έχω ένα σχετικό βίντεο για την κρεατίνη.
Δουλεύει; Ναι. Σου δίνει ένα 5-10% αύξηση δύναμης και 0,5 -2 κιλά νερών εσωτερικά των μυών. Οι μύες δηλαδή φαίνονται ελαφρώς πιο "γεμάτοι" και γίνεσαι ελαφρώς δυνατότερος για όσο διάστημα την χρησιμοποιείς.

Παρότι το όνομα προκαλεί τρόμο, προκατάληψη και σύνδεση με παραφουσκωμένους, ντοπαρισμένους bodybuilders, η πραγματικότητα δεν έχει καμία σχέση με αυτό. Πρόκειται για το πιο μελετημένο και ασφαλές συμπλήρωμα διατροφής που υπάρχει με πάνω απο 700 έρευνες σε ανθρώπους. Χοντρικά αυτό που κάνει είναι να βοηθάει την "αναπλήρωση των μηχανισμών ενέργειας" στο σώμα, ιδίως στην αναερόβια άσκηση που απαιτεί μυϊκή απόδοση μικρής διάρκειας και μεγάλης έντασης. Δηλαδή στις ασκήσεις δύναμης, στα βάρη, στο 100ρι/ 200ρι στίβου κλπ. Στο περίπου θα δώσει ενα 5-10% αύξηση στη μέγιστη δύναμη. Εκεί δηλαδή που κάποιος έκανε στις πιέσεις πάγκου με μέγιστη δύναμη 100 κιλά για 1 επανάληψη, με την κρεατίνη θα παίζει κάπου στα 105-110. Επίσης, αν κάποιος έβγαζε με μέγιστη προσπάθεια 10 έλξεις μονόζυγου, θα πάει στις 11-12.

 Μαζι με αυτό το μικρό boost δύναμης παίρνεις 0,5-2 κιλά νερού εσωτερικά των μυών. Δεν θα φαίνεσαι θολός και νερουλός, όπως με μια τυπική κατακράτηση νερού μετά απο πατατάκια πχ, αλλά ελαφρώς πιο φουσκωμένος αφού το νερό δεν είναι κάτω απο το δέρμα, αλλα μέσα στους μύες, κάνοντας τους πιο "πεταχτούς". Πράγμα θετικό οπτικά. Αναλογικά και μόνο 0,5-2 κιλά "μυϊκού νερού" σε ένα σώμα 70-90 κιλών αποτελεί μικρή αλλα ελαφρώς αισθητή διαφορά. Η πιο αποτελεσματική μορφή κρεατίνης είναι η μονοϋδρική (creatine monohydrate) που τυχαίνει να είναι και η φθηνότερη.
Πως να την πάρεις; Αδίκως τεράστια σύγχυση στο θέμα με τους μύθους να οργιάζουν. Η κρεατίνη δίνει τα αποτελέσματα που είπαμε όταν το σώμα "γεμίσει" απο αυτήν, δηλαδή κορεστεί. Αν κάποιος παίρνει καθημερινά την προτεινόμενη δοσολογία των 3-5γρ αυτό θα πάρει μερικές εβδομάδες. Αν τώρα κάποιος "βιάζεται", μπορεί μονάχα την 1η εβδομάδα, την 1η φορά που παίρνει κρεατίνη να πάρει τα 5 αυτά γραμμάρια, 2 φορές τη μέρα αντι 1, δηλαδή συνολικά 10γρ και να φτάσει στο σημείο κορεσμού 1 βδομάδα νωρίτερα. Μετά, συνεχίζεις για πάντα με τα 3-5 γρ τη μερα.
Δεν έχει σημασία τι ώρα την τρως, δεν έχει σχέση αν την πάρεις πριν ή μετά την προπόνηση, δεν χρειάζεται να την σταματάς ανα διαστήματα. 
Μια συχνή παρενέργεια είναι η κράμπες στο στομάχι, η οποία είναι σημάδι πως τρως υπερβολική ποσότητα για το σώμα σου, είτε οτι δεν πίνεις αρκετό νερό. Κατέβασε τη δοσολογία στα 3--4γρ και ανέβασε το νερό στα 3-5 λίτρα ανα ημέρα ανάλογα την εποχή και πόσο ιδρώνεις/ ασκείσαι.
Ολοι "παίρνουμε" κρεατίνη αφού όλα τα κρέατα και τα ψάρια που τρώμε έχουν απο 2-5 γρ κρεατίνης ανα κιλό τροφής, ενώ υπάρχει επίσης στα γαλακτοκομικά και στα αυγά σε πολύ χαμηλότερες ποσότητες.
Για να πάρει κανείς δηλαδή τη "μερίδα" απο μια δόση κρεατίνης, θα πρέπει να φάει 1-1,5 κιλό κρέας ή ψάρι, πράγμα μη βολικό, μη οικονομικό... και μη οικολογικό.


Βιταμίνη D.
Η ηλιοθεραπεία είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ώστε το δέρμα μας να συνθέσει τη βιταμίνη D η οποία επηρεάζει θετικά τόσο τις ορμόνες, τα οστά, το ανοσοποιητικό σύστημα, το δέρμα όσο και τη διάθεση. Το πόση ηλιοθεραπεία χρειάζεται ο καθένας μας, εξαρτάται απο το χρώμα δέρματός του και απο την ένταση του ήλιου στο μέρος που ζει.
Μια κοινή συνιστώμενη οδηγία ηλιοθεραπείας είναι τα 10-30 λεπτά, 2 φορές τη βδομάδα, με μεγάλη επιφάνεια δέρματος εκτεθειμένη στον ήλιο χωρίς αντηλιακό. Πχ με μαγιό, ή με κοντό σορτσάκι και αμάνικο για όσους ζουν σε πόλη...
Αν αυτό είναι ανέφικτο λόγω χρόνου (κακώς) ή κλίματος, τότε ένα συμπλήρωμα βιταμίνης D3 θα ήταν πολύ χρήσιμο αν όχι πλήρως απαραίτητο.
Ως μια "σίγουρη" και αποτελεσματική δοσολογία προτείνονται τα 1000-5000 IU/ ανα ημέρα ή και παραπάνω ανάλογα την ένδειξη/έλλειψη μέσω εξετάσεων αίματος , κατα προτίμηση με κάποιο γεύμα που περιέχει λιπαρά.
Αν κάποιος ζει σε περιοχή με ελάχιστο ήλιο, ή η καθημερινότητά του δεν του επιτρέπει να κάνει ηλιοθεραπεία, το συμπλήρωμα βιταμίνης D3 είναι ίσως το σημαντικότερο συμπλήρωμα που θα μπορούσε να επιλέξει για την υγεία του.


Ιχθυέλαιο (fish oil).
Δουλεύει; Οσον αφορά τα οφέλη στη μυϊκής ανάπτυξης ή της δύναμης απο το ιχθυέλαιο, οι έρευνες δεν είναι ξεκάθαρες παρά τις σχετικές "συνδέσεις" και υποθέσεις μερικών μελετών. Αντίθετα συνδέεται με σημαντικά οφέλη στη γενική υγεία.
Σε περίπτωση που κάποιος δεν τρώει ψάρια σε εβδομαδιαία βάση, πιθανόν να είχε κάποιο όφελος απο ένα συμπλήρωμα ιχθυέλαιου ωστε να παίρνει τα ω3 λιπαρά οξέα (EPA, DHA).
Τα οφέλη είναι αυτών των 2 στοιχείων είναι τα μειωμένα τριγλυκερίδια στο αίμα, η μειωμένη αρτηριακή πίεση, βελτίωση του προφίλ χοληστερίνης, μείωση δεικτών φλεγμονής, πιο "υγιείς" αρθρώσεις και βελτίωση της διάθεσης σε άτομα με τάσεις κατάθλιψης.
Ισως ο σημαντικότερος λόγος όμως για να καταναλώνει κανείς ω3 απο ιχθυέλαιο, είναι να βελτιώσει την αναλογία ω3/ ω6 στο σώμα και ιδανικά να τη φέρει κοντά στο 1:1. Με την τυπική διατροφή του μέσου ασκούμενου όπου τα ω6 είναι πολύ πιο ανεβασμένα, ο δείκτης αυτός έχει σχετιστεί με τη δημιουργία καρκίνου.
Μια πολύ γενική οδηγία θα ήταν τα 250mg συνδυασμένων EPA +DHA με μια πιθανόν ανώτερη δοσολογία τα 1gr EPA και 500gr DHA. Για τις ποσότητες αυτές και το κόστος ενός ποιοτικού ιχθυέλαιου, πιθανόν η τιμή να είναι απαγορευτική για το μέσο ασκούμενο.

Οσον αφορά τα ψάρια, οι πιο ασφαλείς και "πλούσιες"σε ω3 πηγές είναι τα μη σαρκοφάγα ψάρια, όπως η σαρδέλα, o μπακαλιάρος και το σκουμπρί.

Οσον αφορά τις φυτικές πηγές, ενώ ο αλεσμένος λιναρόσπορος και τα καρύδια δίνουν αρκετά ω3, αυτά είναι διαφορετικού "τύπου" (ALA) και δεν παρουσιάζουν τα ίδια οφέλη με τα ω3 απο θαλάσσιες πηγές.
Ενα μεγάλο πρόβλημα στην αγορά του ιχθυέλαιου αποτελεί το γεγονός οτι μεγάλος αριθμός συμπληρωμάτων είναι "σάπια"/ ληγμένα λόγω κακής αποθήκευσης και ποιότητας, προκαλώντας έτσι πολύ σημαντικότερα προβλήματα στο σώμα σε σχέση με το να μην τα έπαιρνε κανείς. Προτιμήστε ιχθυέλαιο σε κάψουλες και όχι σε υγρό, το οποίο διατηρείται στο ψυγείο πριν και μετά το άνοιγμα και σιγουρευτείτε για την εταιρία που το προμηθεύει. Μια τυπική συμβουλή είναι να μασάτε μια κάψουλα ως δείγμα. Αν η γεύση της έχει έντονη "ξινάδα" ή "ψαρίλα" τότε μάλλον είναι για πέταμα. Η γεύση πρέπει να είναι ελαφρώς "ψαράδικη" προς ουδέτερη/ άγευστη.
Το λάδι γαρίδας Ατλαντικού (krill oil) αποτελεί μια απο τις ποιοτικά ανώτατες κατηγορίες ιχθυέλαιου καθώς αφομοιώνεται πολύ πιο αποδοτικά απο το σώμα και διατηρεί τη φρεσκάδα του λόγω της ασταξανθίνης και των φωσφολιπιδίων που περιέχει εκ φυσικού του. 

Καφεΐνη.

Πώς βοηθά; Διεγείρει το νευρικό σύστημα και μπορεί να σου δώσει την "ενέργεια", ή καλύτερα την σπιρτάδα που σου λείπει σε μια κουρασμένη μέρα για μια δυνατή προπόνηση. Προκειμένου να νιώσεις διέγερση απο την καφεϊνη πρέπει το σώμα σου να είναι "παρθένο" προς αυτή. Για το όφελος της "αφύπνισης" 1-3mg * κιλά μας είναι μια καλή ποσότητα. Για την σπάνια περίπτωση που κάποιος χρειάζεται τη μέγιστη ένταση και "νευρικότητα" σε μια προπόνηση (πχ σε κάποιο αγώνα ή διαγωνισμό) τα 4-6mg * κιλά θα φέρουν ακριβώς αυτό.
Προσοχή στη συχνότητα. Η καφεϊνη είναι διεγερτικό και πρέπει να χρησιμοποιείται σπάνια και μόνο όταν είναι απαραίτητη σε "κουρασμένες" ημέρες. Μην χρησιμοποιείς καφεϊνη αν η ενέργεια σου είναι σε κανονικά επίπεδα γιατί το σώμα σου θα τη συνηθίσει, θα τη ζητάει, δε θα ανταποκρίνεται με απλές δόσεις και χωρίς αυτή θα σέρνεσαι. Enjoy responsibly!
Αποτελεί επίσης μια απο τις κυριότερες αιτίες αϋπνίας, συχνά με τον χρήστη να μη το καταλαβαίνει και να το αγνοεί. Μιας και η καφεϊνη αργεί να "φύγει" απο το σώμα, προτείνεται η χρήση της να γίνεται τουλάχιστον 6 ώρες πριν τον ύπνο. 
Τα περισσότερα "δυνατά" pre workout (προ-εξασκητικά) συμπληρώματα έχουν ως βάση την καφεϊνη και είναι πολύ ακριβότερα. Μπορείς άρα να τα αντικαταστήσεις με συμπλήρωμα καφεϊνης απευθείας ή ένα σκέτο διπλο/τριπλό...τετραπλό ελληνικό καφέ.

Multivitamin (πολυβιταμίνες)

Δουλεύει; Οχι ιδιαίτερα. Το σύνολο των ερευνών δεν έχει καταλήξει στο οτι βοηθά τη μυϊκή ανάπτυξη ή τη μείωση του λίπους. Παρά τη γενική επικρατούσα λογική, η ερευνητική κοινότητα επίσης δεν μπορεί να συνδέσει τις πολυβιταμίνες με βελτίωση των δείκτων γενικής υγείας.
Η καλύτερη λύση και εδώ είναι η πιο βαρετή. Για γενική υγεία και για να αποφύγει κανείς ελλείψεις θρεπτικών στοιχείων όπως βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, οφείλει να τηρεί μια διατροφή με ποικιλία "ποιοτικών" μη επεξεργασμένων τροφών, ιδίως λαχανικών.
Αν τώρα μέσω κάποιας εξέτασης αίματος διαπιστωθεί έλλειψη κάποιου στοιχείου, φερ' ειπείν σίδηρο στις γυναίκες, τότε είναι προτιμότερο να χορηγηθεί συμπλήρωμα του συγκεκριμένου στοιχείου. Όχι μια γενική πολυβιταμίνη, διότι παρέχει "λίγο απ' όλα" σε χαμηλές δόσεις και συνήθως αυτό το μείγμα είναι κατώτερης ποιότητας.
Στην περίπτωση που κάποιος ακολουθεί μια διατροφή με χαμηλή ποικιλία (όπως οι περισσότεροι μας) και εξακολουθεί να θέλει μια πολυβιταμίνη για την "ασφάλεια" και αποφυγή ελλείψεων, μπορεί να επιλέξει ένα τέτοιο συμπλήρωμα μιας και γενικά θεωρείται ασφαλές.

Άλλα συμπληρώματα, με υπερβολικά ελάχιστη ή μηδενική χρησιμότητα.
Στο σημείο αυτό έχουμε αναλύσει τα πιο χρήσιμα συμπληρώματα και παίρνοντάς τα έχουμε ήδη πιάσει αυτο το 10-15% όφελος που μπορούμε να πάρουμε απο όλο τον τομέα. Τα παρακάτω δίνουν ένα υπερβολικά απειροελάχιστο και ίσως μηδενικό όφελος στην απόδοση και την εμφάνιση. 

Λιποδιαλύτες, fat burners, CLA.
Οι μετρ του μάρκετινγκ του κλάδου έχουν καταφέρει με τεράστια επιτυχία να πλασάρουν ένα εντελώς μη αποτελεσματικό συμπλήρωμα ως κάτι το θαυματουργό. Τα προϊόντα αυτά έχουν μελετηθεί πλήρως σε πολλές έρευνες και παρά την ολοκληρωτική έλλειψη αποδείξεων ως προς το αν δουλεύουν, οι πωλήσεις τους ιδίως στην ελληνική αγορά κάνουν θραύση. Και στην περίπτωση αυτή, οι δηλώσεις του παραγωγού σχετίζονται με "ενίσχυση στο κάψιμο λίπους", "μείωση λίπους στην κοιλιά", κάτι που δεν ισχύει και καμία έρευνα δεν βρήκε τα συμπληρώματα αυτά χρήσιμα, ούτε στο αδυνάτισμα, ούτε στη γενική υγεία.

BCAA (αμινοξέα).

Πρόκειται για αμινοξέα που ήδη παίρνουμε όταν η διατροφή μας είναι υψηλή σε διατροφική πρωτεϊνη και άρα δεν παρουσιάζουν κάποιο όφελος στη δύναμη/ απόδοση και φυσικά εμφάνιση.
Η μοναδική περίπτωση στην οποία η ερευνητική κοινότητα έχει βρει ενα μικρό όφελος, είναι στην αερόβια προπόνηση μεγάλης διάρκειας, νηστικός και υπό έλλειψη υδατανθράκων, δηλαδή σε συνθήκες άδειου μυϊκού γλυκογόνου.
Μια πολύ συχνή απορία όσων κάνουν προπόνηση δύναμης νηστικοί το πρωί είναι το αν θα είχαν όφελος απο τα BCCA ως προς την αποφυγή του "μυϊκού καταβολισμού" (καίω μύες). Κάτι τέτοιο επίσης δεν έχει αποδειχθεί και η λογική μας λέει πως ενα μεγάλο βραδινό (υψηλό σε θερμίδες και πρωτεϊνη) ακόμα απορροφάται και απελευθερώνει αμινοξέα στο σύστημα κατα τη διάρκεια της πρωινής νηστικής προπόνησης. Ενα γεύμα άρα 3-4 ώρες μετά το ξύπνημα αρκεί για να είναι κάποιος ήσυχος με το θέμα αυτό.
Παραδόξως πρόκειται γα ένα απο τα πολυαγορασμένα συμπληρώματα, παρά το υψηλό τους κόστος και την έλλειψη αποδείξεων ως προς τη χρησιμότητά τους. Marketing power...

Beta-Alanine (Β-Αλανίνη).

Οπως η κρεατίνη δίνει αυτό το μικρό όφελος στη δύναμη, έτσι η Β αλανίνη δίνει το αντίστοιχο μικρό όφελος στην αντοχή. Το όφελος της παρατηρείται όμως μόνο σε αθλήματα των οποίων η ένταση διαρκεί πάνω απο 60 δευτερόλεπτα (πχ 800μ στίβου). Στην τυπική προπόνηση δύναμης, η διάρκεια του κάθε σετ είναι αρκετά χαμηλότερη για να παρουσιαστεί κάποιο όφελος. Μια συνιστώμενη δόση για αθλητές "αντοχής" είναι τα 3-4 γρ ανα ημέρα.

Οποιοδήποτε άλλο συμπλήρωμα υπόσχεται το οποιοδήποτε προβάδισμα, μπορούμε να το θεωρήσουμε κόλπο του μάρκετινγκ. Οπως και με το Δ ασπαρτικό οξύ και τo HMB έτσι και σε λίγα χρόνια πιθανότατα να βγουν "νεα, επαναστατικά, σούπερ καινοτόμα" συμπληρώματα που θα υπόσχονται τρομερή μυϊκή ανάπτυξη και άλλα ωραία. Κάθε τέτοια περίπτωση τείνει να απομυθοποιείται σύντομα απο την ερευνητική επιστήμη μέσα απο αθλητικές μελέτες και πειράματα. Προτείνω οποτεδήποτε ακούμε για ένα τέτοιο νέο συμπλήρωμα να κρατάμε μικρό καλάθι και απλά να περιμένουμε να γίνουν μελέτες πάνω σε αυτό. 



Κλείνοντας, υπενθυμίζω ξανά τη μεγάλη ανάγκη για καχυποψία όσον αφορά τη χρήση συμπληρωμάτων και οποιασδήποτε ουσίας. Πάντα σκεπτόμενοι την υγεία και μετά την τσέπη μας οφείλουμε να κοιτάμε τις αποδείξεις και τις έρευνες που υπάρχουν και το πραγματικό, όχι το δηλωθέν όφελος.


Αν θες να μάθεις ποια συμπληρώματα έχω χρησιμοποιήσει στο παρελθόν και μπορώ να προτείνω, στείλε μου προσωπικό μήνυμα.
Aν το άρθρο αυτό σε βοήθησε, είμαι σίγουρος πως θα βρεις πολύ χρήσιμα τα εξής:

- Το e-Book- Οδηγό διατροφής "Zagos Nutrition Methods" 38 σελίδων. 
Περιέχει προσωπική διατροφή με 1600 εύκολα γεύματα προσαρμοσμένα στα κιλά σου, είτε για αδυνάτισμα είτε για όγκο με τεράστια ποικιλία τροφών και ευελιξία ωραρίων. Επίσης αναλυτικά βήματα σχεδιασμού διατροφής για δική σου έξτρα γνώση, παραδείγματα διατροφών, συχνές απορίες και οδηγό συμπληρωμάτων. Οποια γνώση έχω πάνω στη διατροφή, υπάρχει σε αυτό το e-Book.

- Το e-Book- Οδηγό προπόνησης "Zagos Training Methods" 40 σελίδων.
Μέσα έχει αναλυτικά τα πιο αποτελεσματικά προγράμματα για γυμναστήριο, για το σπίτι, ασκησιολόγιο και οδηγίες εκτέλεσής τους. Όποια γνώση έχω πάνω στη γυμναστική υπάρχει μέσα σε αυτό.

Για προσωπική επικοινωνία ή περισσότερο υλικό, θα με βρείς εδώ:
Facebook page: Tasos Zagos
Youtube channel: www.youtube.com/c/tasoszagos/videos
Instagram: www.instagram.com/tasoszagos
zagostraining@gmail.com